Geschiedenis van de Remonstrantse Broederschap en de remonstrantse theologie

Remonstranten 1619-2019

In 2019 bestaat de Remonstrantse Broederschap 400 jaar. Dat betekent hernieuwde aandacht voor de Dordtse Synode (1618-’19) en de ontstaansgeschiedenis van de Remonstrantse Broederschap. Maar ook de latere geschiedenis komt uitgebreid in beeld, met als aandachtsgebieden m.n. de vroege Verlichting en de 20e eeuw. Op dit moment is de Remonstrantse Broederschap te karakteriseren als vrijzinnige kerk. Dat is het gevolg van de ontwikkeling dat na een periode van neergang de RB in de 19e eeuw tot nieuwe bloei is gekomen door ‘over te schakelen op’ de vrijzinnige theologie. Kenmerken van deze vrijzinnige theologie:

-Erkenning resultaten historisch-kritische bijbelwetenschap en verwerking hiervan in de theologische reflectie
-Erkenning natuurwetenschappelijke voortgang met implicaties voor het wereldbeeld en verwerking hiervan in de theologische reflectie
-Niet-dogmatische verbondenheid met bijbels geloof en christelijke geloofstraditie
-Vrijheid en verdraagzaamheid als breed gedeelde waarden
-(Daarom ook) kritisch ten opzichte van moralisme
– Interesse in de cultuur in brede zin: literatuur, theater, filosofie en het actief zoeken naar verbindingslijnen.

Het is duidelijk dat hier lijnen worden voortgezet en versterkt van lang voor de 19e eeuw: die van het Verlichtingsdenken.

Een aantal remonstrantse theologen is actief op het gebied van historisch onderzoek. In het Expertisecentrum zijn vertegenwoordigd: dr. Tjaard Barnard, prof. dr. Peter Nissen, drs. Lense Lijzen, drs. Marthe de Vries.

  • Op deze plek is een beknopt overzicht te vinden van de literatuur m.b.t. de oude en meer recente remonstrantse geschiedenis. Het is opgesteld door Peter Nissen.
  • In 2019, bij het 400-jarig bestaan van de Remonstrantse Broederschap, werden in Nederland en België (Antwerpen) diverse historische symposia gehouden. De lezingen van een Antwerps jubileumsymposium zijn verzameld in deel 6 van de Arminiusreeks. Remonstranten in Antwerpen 1619-2019. 400 jaar Remonstrantse Broederschap, Arminiusreeks 6, onder redactie van August den Hollander,  Amsterdam 2020
  • Ook van belang, dit door prof. dr. W. Stephen Gunter opgestelde overzicht van Amerikaanse publicaties over Arminius en Armininianisme, ‘Arminius redivivus‘. Van zijn hand ook ‘From Arminius to the Synod of Dort‘ (tekst lezing Wroclaw, Polen, december, 2015)
  • Remonstrantie (‘Originele acte’, 1610)
  • Remonstrantie, (‘Originele acte’, 1610) English, translation Bert Dicou
  • Overzicht archieven remonstrantse gemeenten – opgesteld door de Taakgroep Remonstrants Erfgoed: ‘Remonstrantse gemeenten, hun archieven en waar ze te vinden’. Compleet met de links naar de archieven in kwestie en een overzicht van de gearchiveerde periode en de toegankelijkheid.